Stwardnienie rozsiane – początkowa ocena pacjenta
Początkowa ocena pacjenta, u którego podejrzewa się stwardnienie rozsiane zaczyna się od badania z użyciem rezonansu magnetycznego. Wynika to z jego znakomitej czułości diagnostycznej w obrazowaniu ognisk demielinizacyjnych istoty białej, manifestującej się konkretnymi objawami klinicznymi (parestezje kończyn, zaburzenia równowagi, podwójne widzenie, problemy z widzeniem obuocznym, zaburzenia czucia w okolicach twarzy czy kończyn jak i wiele innych). Zaburzenia widzenia często są spowodowane przez zapalenie pozagałkowe nerwu wzrokowego wywołanego przez proces demielinizacji.
Obrazy T2
Obrazy T2 zależne i sekwencje oparte na wzmocnieniu kontrastowym są obecnie standardowymi metodami MR stosowanymi w celu potwierdzenia lub odrzucenia diagnozy dot. SM. Zarówno konwencjonalne, jak i nowe techniki MR, zmieniły optykę skierowaną na mechanizm i samą patofizjologię tej jednostki chorobowej. Co ciekawe, aktywność choroby jest wykrywana 5–10 razy częściej w konwencjonalnym badaniu MR w porównaniu z kliniczną oceną nawrotów schorzenia. Zastosowanie rezonansu magnetycznego jest również pomocne w określeniu zaniku mózgu, który występować może już na początkowym etapie choroby. Badania nad SM wykazują, że proces ten związany jest z utratą połączeń nerwowych (aksonów) i ich uszkodzeniem.
Wcześniej wspomniane obrazy T2-zależne stosowane w MR są bardzo czułe w wykrywaniu zmian demielinizacyjnych charakterystycznych dla SM. Klasyczny wygląd stwardnienia rozsianego w rezonansie magnetycznym to liczne hiperintensywne ogniska. Typowe zmiany są jednak zwykle małe, okrągłe i mogą wystąpić w dowolnej części ośrodkowego układu nerwowego, w której występuje mielina. Zmiany te są częstsze w okolicy okołokomorowej, ale występują również w obszarach przykorowych i podnamiotowych mózgu. Chociaż stwardnienie rozsiane jest anomalią dotyczącą istoty białej, to z obserwacji wynika, że 5–10% przypadków obejmuje istotę szarą. Obraz SM mózgowia czasami określany jest jako „palce Dawsona” – oznacza to, że ogniska demielinizacyjne układają się do głównej osi ciała modzelowatego. Warto zwrócić uwagę na to, że widoczne zmiany nie zawsze manifestują się w sposób typowy. Oznacza to, że potrafią tworzyć plaki w formie zlanej struktury dochodzącej do kilku centymetrów. Przez to czasami mogą być nieprawidłowo różnicowane jako guzy OUN.
Obrazy T1
Jeśli chodzi o obrazy T1 zależne, to są one konieczne w celu uchwycenia ewentualnego wzmocnienia kontrastowego przez ogniska demielinizacyjne. Wychwyt kontrastu nie zawsze jest taki sam. Powoduje on zatem, że widoczne ogniska mogą różnić się kształtem. Ta zmienność może wynikać z różnego stopnia nasilenia stanu zapalnego i obecności bariery krew-mózg. Większość wzmocnionych ognisk wykazuje jednak jednorodny kształt. Istotną kwestią jest opóźnienie wyzwalania akwizycji skanowania T1 od momentu podania kontrastu. Powoduje to, uwidocznienie większej ilości plak charakterystycznych dla SM.
Rezonans magnetyczny – złoty standard
Rezonans magnetyczny jest badaniem z wyboru u pacjentów chorych, bądź podejrzanych o możliwy proces rozwoju stwardnienia rozsianego. Jest to badanie tak dokładne i czułe, że stanowi złoty standard w diagnostyce tej jednostki chorobowej. Proces demielinizacyjny wprzypadku SM rozwija się w mózgowiu jak i rdzeniu kręgowym. Rdzeń kręgowy stanowi prawię połowę przypadków, u których widoczne są również ogniska demielinizacyjne, dlatego bardzo często chorzy kierowani są na badanie MR głowy wraz z odcinkiem szyjnym a czasami również piersiowym. Jednak większość zmian widoczna jest głównie w mózgowiu i górnym odcinku rdzenia kręgowego. Warto pamiętać, że ocena pacjenta w rezonansie magnetycznym pod kątem występowania stwardnienia rozsianego powinna odbywać się zawsze jako metoda uzupełniająca wraz z obserwacją kliniczną chorego.
Nazywam się Paweł Bąk. Jestem absolwentem Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu na ówczesnym Wydziale Nauk o Zdrowiu (aktualnie jest to Wydział Medyczny), na kierunku Elektroradiologia. Dodatkowo ukończyłem na tym samym Uniwersytecie drugi kierunek studiów jakim jest Optometria, na ówczesnym Wydziale Lekarskim II (aktualnie również jest to Wydział Medyczny).
W PP DIAGNOSTYCE pełnię funkcję Wiceprezesa Zarządu oraz podejmuję się wykonywania badań diagnostycznych – głównie w zakresie Rezonansu Magnetycznego. Szczególnie lubię wykonywać badania niestandardowe, trudne, które wymagają dużego zaangażowania. Najważniejsze jest jednak dla mnie niesienie pomocy pacjentowi, zaangażowanie w proces diagnostyczny (zgodny z najnowszymi wytycznymi), profesjonalizm i empatia. Te ww. aspekty pozwalają na utrzymywanie wysokiej jakości pracy, co rzutuje na dalszy proces w leczeniu danego pacjenta. Jestem również jednym z autorów treści na naszej stronie internetowej.