ul. Towarowa 39/208, 61-896 Poznań

FAQ – najczęściej zadawane pytania na temat tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego

Strona główna 9 FAQ – najczęściej zadawane pytania na temat tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego

Rezonans magnetyczny – najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Czym jest rezonans magnetyczny?

Rezonans magnetyczny to technika obrazowania medycznego stosowana w medycynie do tworzenia obrazów anatomii i procesów fizjologicznych organizmu. Aparaty RM wykorzystują silne pola magnetyczne, gradienty pola magnetycznego i fale radiowe do generowania obrazów narządów w ciele. RM nie wykorzystuje promieniowania rentgenowskiego ani promieniowania jonizującego, co odróżnia go od tomografii komputerowej i PET (pozytonowa tomografia emisyjna).

2. W jakim celu wykonuje się badanie rezonansem magnetycznym?

Badania rezonansem magnetycznym wykorzystuje się do oceny narządów i tkanek w organizmie, celem dokładnej oceny badanych struktur i diagnostyki chorób, schorzeń oraz urazów.

3. Czy rezonans magnetyczny jest bezpieczny?

Rezonans magnetyczny jest w pełni bezpiecznym badaniem, nie stwierdzono żadnych odczuwalnych skutków ubocznych po przeprowadzeniu skanowania. Niezwykle rzadkim zagrożeniem jest uczulenie na środek kontrastowy (ŚK), który jest podawany w trakcie niektórych badań. Bardzo mały odsetek osób ma uczulenie na substancję zawartą w ŚK do MR. Ponadto implanty i inne nieusuwalne metale oraz urządzenia elektroniczne w ciele stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia i mogą wykluczyć niektórych pacjentów z bezpiecznego poddania się badaniu MR.

4. Jak się przygotować do badania rezonansem magnetycznym?

Na każde badanie należy zabrać ze sobą:

  • dowód tożsamości,
  • skierowanie (jeśli zostało wystawione),
  • poprzednią dokumentację medyczną dotyczącą badanego obszaru (wypisy ze szpitala, poprzednie badania obrazowe, karty wizyt lekarskich, historię onkologiczną, etc.),
  • ubrania bez metalowych elementów,
  • oraz najlepiej przyjść bez makijażu oraz przed badaniem zdjąć biżuterię.

Przy badaniach z podaniem środka kontrastowego pacjent zostanie poproszony o:

  • niejedzenie 5 godz. przed badaniem,
  • aktualny (maksymalnie dwutygodniowy) wynik kreatyniny i eGFR,
  • w niektórych badaniach (np.: miednica, macica, prostata) prosimy także o przeczyszczenie jelit preparatami dostępnymi w aptekach,
  • w przypadku badań piersi prosimy o odstawienie antykoncepcji hormonalnej przed badaniem, szczególnie w przypadku niespecyficznych zmian w piersiach;
5. Czy muszę przestać przyjmować swoje regularne leki przed badaniem?

Każdy pacjent powinien przyjmować swoje leki zgodnie z zaleceniami od lekarza.

6. Czy podczas badania jestem narażony na promieniowanie?

Rezonans magnetyczny wykorzystuje pole magnetyczne i fale radiowe do generowania obrazów – oba rodzaje promieniowania są bezpieczne dla człowieka i nie wywołują żadnych skutków ubocznych, szczególnie w stosunkowo krótkim czasie w jakim pacjent jest badany.

7. Czy badanie rezonansem magnetycznym jest bolesne?

Badanie jest zupełnie bezbolesne. Pewnym dyskomfortem może być wkłucie wenflonu (potrzebnego do podania środka kontrastowego), ale ból jest minimalny (jak podczas pobierania krwi).

8. Ile trwa badanie rezonansem magnetycznym?

Badanie MR trwa od 30 minut do (w rzadkich przypadkach) dwóch godzin.

9. Czy mogę mieć ze sobą osobę towarzyszącą podczas badania?

Osoba towarzysząca może przyjść do placówki i towarzyszyć pacjentowi podczas oczekiwania na badanie. W rzadkich przypadkach, szczególnie u pacjentów z klaustrofobią możliwa jest obecność osoby towarzyszącej podczas samego badania, po zdjęciu z siebie wszystkich metalowych elementów. Każdorazowo ustalane jest to z elektroradiologiem wykonującym rezonans.

10. Co się dzieje, gdy mam klaustrofobię? Czy mogę otrzymać środki uspokajające?

Większość pacjentów cierpiących na klaustrofobię z powodzeniem może wykonać badanie w naszej Pracowni. Empatyczne podejście naszego Zespołu do zestresowanego pacjenta, a także większy otwór rezonansu (o ok. 10 cm od przeciętnego) i możliwości techniczne naszego aparatu, pozwalają na komfortowe przeprowadzenie badania pacjentom z klaustrofobią bez zażywania dodatkowych środków farmakologicznych. Leki uspokajające można przyjąć wyłącznie po konsultacji ze swoim lekarzem prowadzącym. W przypadku ich zażycia, zalecamy obecność osoby towarzyszącej, która zadba o to, aby pacjent bezpiecznie dotarł do Pracowni, a następnie wrócił do domu. Przypominamy, że po zażyciu środków uspokajających, nie powinno się prowadzić pojazdów mechanicznych.

11. Czy mogę wykonać rezonans magnetyczny, jeśli mam implanty metalowe lub inne urządzenia w ciele?

To zależy od lokalizacji i rodzaju implantu. Każdorazowo należy powiedzieć o obecności metali lub urządzeń elektronicznych w ciele podczas rejestracji na badanie. Osoba rejestrująca poprosi o dokumentację dot. implantu i udzieli odpowiedzi, czy można w danym przypadku wykonać badanie.

12. Jakie są potencjalne skutki uboczne badania rezonansem magnetycznym?

Nie stwierdzono żadnych skutków ubocznych od skanowania na aparacie MR. Środek kontrastowy może spowodować skutki uboczne, tak jak każda substancja medyczna stosowana na rynku, ale ryzyko ich wystąpienia jest zdecydowanie niższe niż korzyści kliniczne wynikające z wykonania badania.

13. Jak interpretować wyniki badania rezonansem magnetycznym?

Interpretacją obrazów diagnostycznych zajmuje się lekarz radiolog. Dla każdego wykonanego przez nas badania dołączamy profesjonalny opis wykonany przez renomowanego radiologa. Taki opis jest podstawą do wdrożenia leczenia, zatem otrzymany wynik należy skonsultować z lekarzem zlecającym badanie lub lekarzem specjalistą zajmującym się badanym obszarem/ narządem.

14. Kiedy mogę spodziewać się wyników badania?

Czas oczekiwania na opis jest uzależniony od wielu czynników. Radiolodzy specjalizują się w opisywaniu konkretnych obszarów ciała, zatem czas oczekiwania na opis jest bardzo zróżnicowany – zależy od tego, jaki obszar był poddany badaniu. Najlepiej przed lub po badaniu zapytać jaki jest aktualnie czas oczekiwania na opis konkretnego obszaru ciała.

15. Czy będę musiał ponieść dodatkowe koszty za badanie rezonansem magnetycznym?

Co do zasady, cena badania pokrywa się z tą wskazaną w cenniku. Jedyny dodatkowy koszt jaki może się pojawić, jest związany z koniecznością podania środka kontrastowego (ŚK). Jest szereg badań, które każdorazowo wykonuje się z kontrastem – wówczas w naszej Pracowni jest on wliczony w cenę, a informacja o tym jest wskazana w cenniku. Są jednak badania, które można z powodzeniem wykonać bez podania środka kontrastującego, ale w ich trakcie może się okazać, że w tym konkretnym przypadku, dla pełnej i rzetelnej diagnostyki, podanie kontrastu będzie wymagane. Wówczas jest on dodatkowo płatny. Każdorazowo decyzję w tym zakresie podejmuje lekarz radiolog. 

16. Czy rezonans magnetyczny jest bardziej dokładny niż tomografia komputerowa (CT)?

Niektóre obszary (jak np. głowę, kręgosłup czy prostatę) lepiej jest obrazować metodą rezonansu magnetycznego. Generalizując, MR jest lepsze w ocenie tkanek miękkich, a TK w przypadku kości. Jednak MR ma swoje ograniczenia i są przypadki, gdzie to TK jest lepszą metodą diagnostyczną (np. w diagnostyce w kierunku nowotworowych przerzutów odległych lub ocen jelit lepsze jest TK). Nie każdy pacjent jest w stanie wytrzymać bez ruchu tyle czasu, ile potrzeba na wykonanie MR. Podsumowując, obie metody mają swoje mocne strony i do każdego pacjenta należy podchodzić indywidualnie.

17. Czy przed badaniem MR należy usunąć biżuterię i inne metalowe przedmioty?

Tak, należy je usunąć, jeśli jest taka możliwość.

18. Czy podczas badania słychać jakieś dźwięki lub hałasy?

Tak, aparat rezonansu magnetycznego jest stosunkowo głośnym urządzeniem, które wydaje rytmiczne głośne dźwięki przypominające stukanie i piski. Zawsze przed badaniem pacjent dostaje zatyczki do uszu lub specjalne słuchawki, które wyciszają dźwięk z zewnątrz, więc nie należy się obawiać urazów narządu słuchu.

19. Czy istnieją różne rodzaje rezonansu magnetycznego dla różnych części ciała?

Ogólna zasada działania jest taka sama w stosunku do wszystkich obszarów ciała. Różni się jednak ilość wykonanych sekwencji (serii obrazów) oraz ich technika wykonania.

20. Czy istnieją jakieś przeciwwskazania do wykonania badania rezonansem magnetycznym?
  • Silna klaustrofobia,
  • Pierwszy trymetr ciąży,
  • Nadwrażliwość na kwas gadoterowy, megluminę, jakikolwiek produkt leczniczy zawierający gadolin,
  • Implanty metalowe zawierające metale ferromagnetyczne i jakiekolwiek metale ferromagnetyczne w ciele (np. fragmenty pocisków lub opiłki);
21. Czy mogę wykonać rezonans magnetyczny w trakcie ciąży?

Nie udowodniono żadnego negatywnego wpływu badania MR na płód. Niemniej, na wszelki wypadek, w pierwszym trymestrze ciąży odradza się poddawaniu jakimkolwiek zabiegom medycznym. Są jednak przypadki, gdzie sytuacja zdrowotna pacjentki wymaga wykonania MR. Wtedy wymagamy, aby pacjentki przedstawiły skierowanie na badanie od swojego lekarza prowadzącego, w którym uzasadnia on wykonanie procedury. Decyzję o badaniu podejmujemy w porozumieniu z lekarzem radiologiem, a każdy przypadek rozpatrujemy indywidualnie z troską o bezpieczeństwo pacjentki i płodu.

22. Czy możliwe jest wykonanie badania u dzieci? Czy procedura jest dla nich bezpieczna?

W naszej placówce nie podejmujemy się wykonania badania u najmłodszych dzieci. Umowną, przyjętą przez nas granicą jest 10 r.ż. Wynika to z faktu, że młodsze dzieci, często nie są w stanie leżeć w bezruchu podczas badania, które trwa od pół godziny, do nawet 2h. Jeśli pacjent ma mniej niż 10 lat, decyzję o przeprowadzeniu badania podejmujemy indywidualnie, w zależności od badanego obszaru i na podstawie rozmowy z rodzicami, którzy są w stanie określić, czy ich pociecha będzie w stanie leżeć w bezruchu określonych czas. Odnosząc się do kwestii bezpieczeństwa, procedura jest tak samo bezpieczna w stosunku do dzieci, jak i dorosłych.

23. Czy po badaniu mogę od razu wrócić do normalnej aktywności?

Tak, jeśli badanie zostało przeprowadzone bez podania środka kontrastowego, pacjent może od razu opuścić pracownię i wrócić do normalnej aktywności. Jeśli jednak środek kontrastowy został podany, musi odczekać w naszej Pracowni pół godziny. Jeśli po tym czasie nie wystąpią żadne zauważalne objawy niepożądane, może wrócić do normalnych aktywności i prowadzenia pojazdów mechanicznych. Zalecamy jednak picie dużej ilości wody, aby jak najszybciej wypłukać środek kontrastowy z organizmu.

24. Czy przed badaniem stosuje się kontrast i jeśli tak, czy jest on bezpieczny?

Kontrast podaje się dożylnie pacjentowi w trakcie badania. Jak każda substancja medyczna niesie on za sobą ryzyko wystąpienia skutków niepożądanych, jest ono jednak niezwykle małe.

25. Czy powinienem poinformować lekarza o jakichkolwiek alergiach lub chorobach, które mam przed wykonaniem badania?

Tak, należy poinformować osobę wykonującą badanie o swoich alergiach, a także napisać o nich w ankiecie medycznej wypełnianej przed badaniem.

Tomografia komputerowa – najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Czym jest tomografia komputerowa (TK)?

Tomografia komputerowa (TK) to technika obrazowania medycznego stosowana w medycynie do uzyskiwania szczegółowych obrazów wnętrza ciała. Aparaty TK wykorzystują obracającą się lampę rentgenowską i rząd detektorów do pomiaru tłumienia promieniowania rentgenowskiego przez różne tkanki wewnątrz ciała. Pomiary wykonywane pod różnymi kątami są następnie przetwarzane na komputerze przy użyciu algorytmów komputerowych w celu uzyskania przekrojowych obrazów, „plastrów”, ciała.

2. W jakich przypadkach stosuje się badanie tomografii komputerowej?

Tomografię komputerową stosuje się w najróżniejszych przypadkach, np.

  • ocena złamań kości,
  • obluzowania implantów,
  • diagnostyki onkologicznej,
  • poszukiwania nowotworowych przerzutów odległych,
  • oceny żołądka i jelit
  • oceny naczyń (szczególnie tętnic) w angio-TK,
  • kontroli przepuklin i torbieli,
  • diagnostyki udarów i zawałów mózgu,
  • a także wiele innych;
3. Czy badanie TK jest bezpieczne?

Badanie TK niesie za sobą bardzo niewielkie ryzyko wyindukowania nowotworu, ponieważ do skanowania ciała pacjenta używane jest promieniowanie jonizujące (rentgenowskie). Niemniej jednak korzyści kliniczne z wykonania badania i zdiagnozowania ewentualnej choroby znacznie przewyższają ryzyko wystąpienia nowotworu. Nieleczona choroba szybciej zniszczy zdrowie pacjenta niż minimalna szansa na powstanie guza nowotworowego.

4. Jak się przygotować do badania tomografii komputerowej?

Na każde badanie należy zabrać ze sobą:

  • dowód tożsamości,
  • skierowanie (bez niego nie wykonamy badania!),
  • aktualny (maksymalnie dwutygodniowy) wynik kreatyniny, eGFR i TSH (szczególnie, jeśli pacjent cierpi na choroby tarczycy)
  • poprzednią dokumentację medyczną dotyczącą badanego obszaru (wypisy ze szpitala, poprzednie badania obrazowe, karty wizyt lekarskich, historię onkologiczną, etc.),
  • ubrania bez metalowych elementów w badanym obszarze,

Przed badaniem należy zdjąć biżuterię.

Jeśli badanie ma zostać przeprowadzone z podaniem środka kontrastowego, pacjent powinien nie jeść przez 5h przed wyznaczonym terminem badania.

5. Czy przed badaniem TK muszę zrezygnować z przyjmowania moich leków?

Każdy pacjent powinien przyjmować swoje leki zgodnie z zaleceniami od lekarza.

6. Czy w trakcie badania TK jestem narażony na promieniowanie?

Tak, do wykonania skanowania w tomografii komputerowej używa się promieniowania jonizującego (rentgenowskiego).

7. Czy badanie tomografii komputerowej jest bolesne?

Badanie jest zupełnie bezbolesne. Pewnym dyskomfortem może być wkłucie wenflonu (potrzebnego do podania środka kontrastowego), ale ból jest minimalny (jak podczas pobierania krwi).

8. Ile czasu trwa badanie TK?

Badanie TK trwa od kilku minut do maksymalnie 15-20 minut.

9. Czy mogę mieć kogoś ze sobą w trakcie badania TK?

Osoby towarzyszące podczas wizyty zawsze są mile widziane, są wsparciem mentalnym dla pacjenta, a także pomagają w odnalezieniu się w stresującej sytuacji, jaką jest konieczność poddania się badaniu. Jednak na czas wykonania skanowania osoba towarzysząca pozostaje na zewnątrz pomieszczenia z tomografem, żeby nie narażać się na niepotrzebną dawkę promieniowania. W przypadku osób niepełnoletnich jest możliwość, żeby rodzic towarzyszył dziecku w trakcie badania, po założeniu ołowianego fartucha, ale tylko w ostateczności.

10. Czy badanie TK można przeprowadzić, jeśli cierpię na klaustrofobię?

Aparat do tomografii komputerowej przypomina kształtem pączka z dziurą lub obwarzanka, zatem pacjent nie wjeżdża do długiej „tuby” jak w przypadku rezonansu magnetycznego, a jedynie do stosunkowo szerokiego otworu. Pozwala to wykonać badanie praktycznie wszystkim osobom z klaustrofobią, gdyż nie ma uczucia wjeżdżania i przebywania w ciasnej przestrzeni.

11. Czy tomografia komputerowa jest możliwa, jeśli mam implanty metalowe?

Tak, w tomografii z powodzeniem wykonuje się badania z dowolnymi implantami w ciele, skanowanie na TK nie ma na nie żadnego wpływu. Także z urządzeniami elektronicznymi jak rozruszniki czy aparaty słuchowe można bez przeszkód wykonać badanie na TK.

12. Jakie są potencjalne skutki uboczne badania tomografii komputerowej?

Jeśli pacjent cierpi na nadwrażliwość na jod, to w sytuacji podania środka kontrastowego może odczuć pewne skutki niepożądane, w zależności od stopnia tej nadwrażliwości. Z uwagi na używane w trakcie TK promieniowanie jonizujące (rentgenowskie), jest również znikoma szansa na wyindukowanie nowotworu w napromienianych tkankach.

13. W jaki sposób są interpretowane wyniki badania TK?

Interpretacją obrazów diagnostycznych zajmuje się lekarz radiolog. Dla każdego wykonanego przez nas badania dołączamy profesjonalny opis wykonany przez renomowanego radiologa. Taki opis jest podstawą do wdrożenia leczenia, zatem otrzymany wynik należy skonsultować z lekarzem zlecającym badanie lub lekarzem specjalistą zajmującym się badany obszarem / narządem.

14. Jak długo będę musiał czekać na wyniki badania?

Czas oczekiwania na opis jest uzależniony od wielu czynników. Radiolodzy specjalizują się w opisywaniu konkretnych obszarów ciała, zatem czas oczekiwania na opis jest bardzo zróżnicowany – zależy od tego, jaki obszar był poddany badaniu. Najlepiej przed lub po badaniu zapytać jaki jest aktualnie czas oczekiwania na opis.

15. Czy będę musiał ponieść dodatkowe koszty za badanie tomografii komputerowej?

Co do zasady, cena badania pokrywa się z tą wskazaną w cenniku. Jedyny dodatkowy koszt jaki może się pojawić, jest związany z koniecznością podania środka kontrastowego (ŚK). Jest szereg badań, które każdorazowo wykonuje się z kontrastem – wówczas w naszej Pracowni jest on wliczony w cenę, a informacja o tym jest wskazana w cenniku. Są jednak badania, które można z powodzeniem wykonać bez podania środka kontrastującego, ale w ich trakcie może się okazać, że w tym konkretnym przypadku, dla pełnej i rzetelnej diagnostyki, podanie kontrastu będzie wymagane. Wówczas jest on dodatkowo płatny. Każdorazowo decyzję w tym zakresie podejmuje lekarz radiolog. 

16. Jakie jest porównanie między tomografią komputerową, a rezonansem magnetycznym?

Obie metody są używane do różnych przypadków. W TK lepiej obrazuje się kości, można łatwiej objąć badaniem większy obszar ciała i jest badaniem szybszym niż rezonans magnetyczny. Lepiej także obrazuje tętnice w badaniach angiograficznych. Rezonans za to lepiej radzi sobie z badaniem drobnych narządów (przysadka mózgowa, prostata), jest bardziej czuły w badaniach tkanek miękkich i lepiej obrazuje obszary związane z neurologią (mózgowie, kręgosłup, sploty nerwowe).

17. Czy istnieje ryzyko związane z ekspozycją na promieniowanie podczas badania TK?

Jest niewielka szansa (wręcz znikoma) na wyindukowanie nowotworu w napromienianych tkankach. Niemniej jednak korzyści kliniczne z wykonania badania i zdiagnozowania choroby znacznie przewyższają ryzyko wystąpienia ewentualnego nowotworu.

18. Czy podczas badania słychać jakieś dźwięki lub hałasy?

Aparat do tomografii komputerowej jest zdecydowanie cichszy niż ten, do rezonansu magnetycznego. Podczas badania słychać obracanie lampy rentgenowskiej i detektorów, a także przesuwanie stołu, ale nie są to uciążliwe hałasy.

19. Czy przed badaniem stosuje się środek kontrastowy?

Kontrast podaje się dożylnie pacjentowi w trakcie badania. Jak każda substancja medyczna niesie on za sobą ryzyko powstania skutków niepożądanych, jest ono jednak stosunkowo niewielkie.

20. Czy badanie TK można wykonać u dzieci i czy jest bezpieczne?

Badanie TK można wykonywać zarówno u dzieci, jak i dorosłych, jeśli przedstawią odpowiednie skierowanie. Nie wykonujemy badania bez ważnego skierowania lekarskiego. Tak jak w przypadku dorosłych, jest niewielka szansa na wyindukowanie się nowotworu ze zdrowych tkanek, dlatego nie wykonuje się takiego badania bez wyraźnego powodu. Podczas skanowania zwracamy szczególną uwagę na dawkę promieniowania (możliwie jak najniższa, bez pogorszenia jakości badania), a także na ochronę kocem ołowianym części ciała nieobjętych skanowaniem. W naszej placówce nie podejmujemy się wykonania badania u najmłodszych dzieci. Umowną, przyjętą przez nas granicą jest wiek 10 lat.  Wynika to z faktu, że młodsze dzieci, często nie są w stanie leżeć w bezruchu podczas badania. Jeśli pacjent ma mniej niż 10 lat, decyzję o przeprowadzeniu badania podejmujemy indywidualnie, w zależności od badanego obszaru i na podstawie rozmowy z rodzicami, którzy są w stanie określić, czy ich pociecha będzie w stanie leżeć w bezruchu określonych czas.

21. Czy mogę jeść i pić przed badaniem tomografii komputerowej?

Można jeść i pić przed badaniem bez użycia środka cieniującego (kontrastowego).

Jednak, jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że kontrast może zostać podany, prosimy pacjentów, aby wstrzymali się od jedzenia na 5h przed rozpoczęciem skanowania. Można pić umiarkowaną ilość wody.

22. Czy istnieją jakieś przeciwwskazania do wykonania badania TK?
  • Ciąża (szczególnie między 3. a 15. tyg. ciąży)
  • Podejrzenie ciąży
  • Uczulenie na jod w przypadku badań z podaniem środka cieniującego (kontrastu)
  • Niewydolność nerek
23. Czy badanie TK można wykonać w trakcie ciąży?

Ciąża jest poważnym przeciwwskazaniem do wykonania TK. Jeśli jest możliwość, to pacjentka kierowana jest na inne badania obrazowe (np. MR). Płód w łonie matki intensywnie się rozwija, co powoduje, że jest bardziej narażony na działanie promieniowania jonizującego niż osoba dorosła. Szczególnie odradza się wykonywać TK między 3 a 15 tyg. ciąży.

Zdarzają się przypadki, gdzie badanie na TK musi zostać wykonane, a korzyści dla zdrowia i życia matki, przewyższają istniejące ryzyko. W porozumieniu z lekarzem kierującym pacjentki, wykonamy takie badanie, dbając o maksymalną ochronę płodu przed promieniowaniem.

24. Czy po badaniu TK mogę natychmiast wrócić do swoich normalnych aktywności?

Tak, jeśli badanie zostało przeprowadzone bez podania środka kontrastowego, pacjent może od razu opuścić pracownię i wrócić do normalnej aktywności. Jeśli jednak środek kontrastowy został podany, musi odczekać w naszej Pracowni pół godziny. Jeśli po tym czasie nie wystąpią żadne zauważalne objawy niepożądane, może wrócić do normalnych aktywności i prowadzenia pojazdów mechanicznych. Zalecamy jednak picie dużej ilości wody, aby jak najszybciej wypłukać środek kontrastowy z organizmu.

25. Czy powinienem poinformować lekarza o moich alergiach lub istniejących schorzeniach przed wykonaniem badania TK?

Tak, należy poinformować osobę wykonującą badanie o swoich alergiach (szczególnie na jod!), a także napisać o nich w ankiecie medycznej wypełnianej przed badaniem.

Kontrast – najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Czym jest środek kontrastowy?

Środek kontrastowy (inaczej – kontrast, środek cieniujący) to substancja chemiczna stosowana w radiologii podczas obrazowania. Pomaga on uwidocznić tkanki miękkie organizmu i wzmacnia zróżnicowanie pomiędzy narządami oraz obszarami zmienionymi chorobowo. Dzięki temu lekarz radiolog opisujący badanie jest w stanie ocenić badany obszar z uwzględnieniem szczegółów, które mogłyby być niewidoczne podczas obrazowania bez zastosowania kontrastu. Dostępne są różne środki cieniujące – dobierane w zależności od rodzaju badania.

2. Czy podanie kontrastu jest bolesne?

Podanie środka kontrastowego wymaga założenia wenflonu jeszcze przed rozpoczęciem badania. Odczucia towarzyszące iniekcji (wkłuciu) są bardzo subiektywne. Większość pacjentów ocenia je jako dyskomfort, zbliżony do tego podczas pobrania krwi.

Samo podanie środka kontrastowego odbywa się już w trakcie badania i może powodować uczucie ciepła/zimna lub lekkiego rozpierania w miejscu podania, a także uczucie parcia na pęcherz moczowy lub pojawienie się metalicznego posmaku w ustach. Odczucia opisane powyżej ustępują po kilku lub kilkudziesięciu sekundach. Nie należy się jednak ich obawiać, albowiem są naturalną reakcją organizmu na środek cieniujący.

Po podaniu kontrastu większość osób nie odczuwa żadnego bólu. Istnieje jednak wąska grupa pacjentów, uczulonych lub nietolerujących pewnych składników środków kontrastowych, którzy mogą doświadczać dyskomfortu, czy w skrajnych przypadkach – odczucia ostrego bólu w miejscu wkłucia. Podkreślić należy jednak, że są to sytuacje jednostkowe.

3. Czy mogę mieć reakcję alergiczną na kontrast?

Jak przy podaniu niemal każdej substancji medycznej do organizmu, istnieje niewielkie ryzyko, że u pacjenta może wystąpić reakcja alergiczna. Nie jesteśmy w stanie wykluczyć tego przed badaniem. Jeśli podczas poprzednich badań obrazowych u pacjenta wystąpiły jakiekolwiek niepokojące objawy, powinien powiadomić o nich pielęgniarkę lub elektrokardiologa przed rozpoczęciem badania.

4. Jakie są przeciwwskazania do podania kontrastu?

W przypadku tomografii komputerowej (TK):

    • uczulenie na: jod (joheksol);
    • nadczynność tarczycy (obniżony poziom TSH);
    • niewydolność nerek (podwyższony poziom kreatyniny, obniżony poziom eGFR);

W przypadku rezonansu magnetycznego (MR):

    • uczulenie na następujące substancje: kwas gadoterowy, meglumina, tetraksetan (DOTA)
    • niewydolność nerek (podwyższony poziom kreatyniny, obniżony poziom eGFR);

Zdarza się, że pacjentom z podwyższonym poziomem kreatyniny wykonuje się badanie – decyzja w tym zakresie podejmowana jest indywidualnie.

5. Jakie są ryzyka związane z podaniem kontrastu?

Podanie środka kontrastowego wiąże się z niewielkim ryzykiem wystąpienia u pacjenta reakcji alergicznej, na któryś ze składników leku.

Ponadto, podczas podania środka cieniującego istnieje znikome ryzyko wynaczynienia się kontrastu, tj. środek kontrastowy nie popłynie wraz z naczyniami żylnymi do serca, a „utknie” pomiędzy tkankami w okolicy wkłucia kaniuli dożylnej (wenflonu). Niestety taka sytuacja może się wydarzyć, mimo zachowania przez personel medyczny największej uwagi i staranności. W sytuacji jej wystąpienia, nasz Zespół jest przygotowany, aby objąć pacjenta opieką i zminimalizować ryzyko skutków ubocznych wynaczynienia. Jednocześnie pacjent zostanie w pełni poinstruowany w jaki sposób dbać o obszar, w którym zebrał się kontrast.

6. Jakie objawy mogą świadczyć o niepożądanej reakcji na kontrast?

Choć środki kontrastujące nie powinny mieć negatywnego wpływu na nasz organizm, to bardzo rzadko zdarza się, że ich zastosowanie ma skutki uboczne. Można je podzielić na trzy różne poziomy:

  • łagodne – nudności, łagodne wymioty, pokrzywka, świąd, rumień, uczucie ciepła, niepokój, samoistnie ustępująca reakcja wazowagalna (czyli rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz zwolnienie częstości akcji serca) i inne
  • umiarkowane – skurcz oskrzeli, obrzęk twarzy/krtani, reakcja wazowagalna i inne
  • poważne – wstrząs hipotensyjny, zatrzymanie oddechu, arytmia, zatrzymanie akcji serca i inne

Po dokładne informacje odnośnie możliwych skutków ubocznych odsyłamy do ulotki dołączonej do środka kontrastowego – w pracowni udostępnimy nazwę preparatu i ulotkę na życzenie pacjenta.

7. Czy kontrast wpływa na wynik badania?

Tak. Środek kontrastowy w przypadku niektórych procedur jest niezbędny, by lekarz mógł sporządzić wiarygodny opis przeprowadzonego badania. Substancja ta, zgodnie ze swoją nazwą, zwiększa kontrastowość pomiędzy różnymi tkankami, co ułatwia radiologowi odróżnienie prawidłowych tkanek i obszarów od tych zmienionych chorobowo.

Uwaga! Są badania, które nie wymagają podania kontrastu. Jeśli masz wątpliwości, czy w badaniu, które planujesz wykonać powinien zostać podany środek kontrastowy, z chęcią rozwiejemy Twoje wątpliwości na naszej infolinii.

8. Czy mogę jeść przed badaniem z kontrastem?

Zalecamy, aby pacjenci wstrzymali się od spożywania pokarmów na 5-6h przed rozpoczęciem badania z podaniem środka kontrastowego.

9. Czy kontrast wpłynie na inne leki, które przyjmuję?

Jeśli pacjent ma jakikolwiek wątpliwości odnośnie negatywnych reakcji środka kontrastowego z lekami, które przyjmuje, powinien zgłosić się do lekarza prowadzącego i ustalić, czy kontrast może zostać podany. Lekarz prowadzący posiada pełną dokumentację dotyczącą historii choroby i jest w stanie ocenić, czy leki zażywane przez pacjenta na stałe mogą wejść w jakąkolwiek negatywną reakcję ze środkiem kontrastowym.

10. Czy istnieją alternatywne metody badania bez kontrastu?

Część badań obrazowych może zostać wykonana bez podania środka kontrastowego. Jednakże istnieje też szereg badań, podczas których podanie kontrastu jest niezbędne, aby osiągnąć maksymalną wartość obrazowania. Jest to wyjątkowo istotne dla uzyskania wiarygodnej diagnozy, bowiem czasami jedynie zastosowanie środka kontrastowego umożliwia uwidocznienie obszarów zmienionych chorobowo. Warto zaznaczyć, że substancje używane jako środki cieniujące, to uznane i stosowane na całym świecie leki, a potencjalna, niezdiagnozowana w pełni choroba może mieć znacznie bardziej negatywne skutki dla stanu zdrowia pacjenta, niż wykonanie badania z użyciem kontrastu.

11. Czy kontrast jest radioaktywny?

Nie, kontrast podawany w tomografii komputerowej i rezonansie magnetycznym nie wykazuje promieniotwórczości.

12. Jak długo trwa badanie z kontrastem?

Podanie kontrastu każdorazowo skutkuje wydłużeniem badania. W zależności od badanego obszaru, wydłużenie wynosi od kilku do kilkunastu minut, w porównaniu do badania bez zastosowania środka cieniującego.

13. Czy mogę pić alkohol po podaniu kontrastu?

Zgodnie z zaleceniami, nie powinno się spożywać alkoholu na 24h przed badaniem i 24h po jego zakończeniu. Alkohol może bowiem prowadzić do odwodnienia organizmu, co w konsekwencji może mieć szkodliwy wpływ na funkcjonowanie nerek i wydalenie przez nie kontrastu.

14. Czy mogę prowadzić samochód po badaniu z kontrastem?

Nie zaleca się prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania maszyn przez minimum 1h od podania środka kontrastowego. Jest to spowodowane możliwością wystąpienia zawrotów głowy i nudności. W razie złego samopoczucia po badaniu, pacjent nie powinien prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn do momentu ustąpienia objawów.

Opracował:

Krzysztof Solnica

Elektroradiolog

Call Now Button