FAQ – najczęściej zadawane pytania na temat tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego

Podanie środka kontrastowego wymaga założenia wenflonu jeszcze przed rozpoczęciem badania. Odczucia towarzyszące iniekcji (wkłuciu) są bardzo subiektywne. Większość pacjentów ocenia je jako dyskomfort, zbliżony do tego podczas pobrania krwi.

Samo podanie środka kontrastowego odbywa się już w trakcie badania i może powodować uczucie ciepła/zimna lub lekkiego rozpierania w miejscu podania, a także uczucie parcia na pęcherz moczowy lub pojawienie się metalicznego posmaku w ustach. Odczucia opisane powyżej ustępują po kilku lub kilkudziesięciu sekundach. Nie należy się jednak ich obawiać, albowiem są naturalną reakcją organizmu na środek cieniujący.

Po podaniu kontrastu większość osób nie odczuwa żadnego bólu. Istnieje jednak wąska grupa pacjentów, uczulonych lub nietolerujących pewnych składników środków kontrastowych, którzy mogą doświadczać dyskomfortu, czy w skrajnych przypadkach – odczucia ostrego bólu w miejscu wkłucia. Podkreślić należy jednak, że są to sytuacje jednostkowe.

Jak przy podaniu niemal każdej substancji medycznej do organizmu, istnieje niewielkie ryzyko, że u pacjenta może wystąpić reakcja alergiczna. Nie jesteśmy w stanie wykluczyć tego przed badaniem. Jeśli podczas poprzednich badań obrazowych u pacjenta wystąpiły jakiekolwiek niepokojące objawy, powinien powiadomić o nich pielęgniarkę lub elektrokardiologa przed rozpoczęciem badania.

W przypadku tomografii komputerowej (TK):

• • uczulenie na: jod (joheksol);
  • nadczynność tarczycy (obniżony poziom TSH);
  • niewydolność nerek (podwyższony poziom kreatyniny, obniżony poziom eGFR);

W przypadku rezonansu magnetycznego (MR):

• • uczulenie na następujące substancje: kwas gadoterowy, meglumina, tetraksetan (DOTA)
  • niewydolność nerek (podwyższony poziom kreatyniny, obniżony poziom eGFR);

Zdarza się, że pacjentom z podwyższonym poziomem kreatyniny wykonuje się badanie – decyzja w tym zakresie podejmowana jest indywidualnie.

Podanie środka kontrastowego wiąże się z niewielkim ryzykiem wystąpienia u pacjenta reakcji alergicznej, na któryś ze składników leku.

Ponadto, podczas podania środka cieniującego istnieje znikome ryzyko wynaczynienia się kontrastu, tj. środek kontrastowy nie popłynie wraz z naczyniami żylnymi do serca, a „utknie” pomiędzy tkankami w okolicy wkłucia kaniuli dożylnej (wenflonu). Niestety taka sytuacja może się wydarzyć, mimo zachowania przez personel medyczny największej uwagi i staranności. W sytuacji jej wystąpienia, nasz Zespół jest przygotowany, aby objąć pacjenta opieką i zminimalizować ryzyko skutków ubocznych wynaczynienia. Jednocześnie pacjent zostanie w pełni poinstruowany w jaki sposób dbać o obszar, w którym zebrał się kontrast.

Choć środki kontrastujące nie powinny mieć negatywnego wpływu na nasz organizm, to bardzo rzadko zdarza się, że ich zastosowanie ma skutki uboczne. Można je podzielić na trzy różne poziomy:

• łagodne – nudności, łagodne wymioty, pokrzywka, świąd, rumień, uczucie ciepła, niepokój, samoistnie ustępująca reakcja wazowagalna (czyli rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz zwolnienie częstości akcji serca) i inne
• umiarkowane – skurcz oskrzeli, obrzęk twarzy/krtani, reakcja wazowagalna i inne
• poważne – wstrząs hipotensyjny, zatrzymanie oddechu, arytmia, zatrzymanie akcji serca i inne

Po dokładne informacje odnośnie możliwych skutków ubocznych odsyłamy do ulotki dołączonej do środka kontrastowego – w pracowni udostępnimy nazwę preparatu i ulotkę na życzenie pacjenta.

Tak. Środek kontrastowy w przypadku niektórych procedur jest niezbędny, by lekarz mógł sporządzić wiarygodny opis przeprowadzonego badania. Substancja ta, zgodnie ze swoją nazwą, zwiększa kontrastowość pomiędzy różnymi tkankami, co ułatwia radiologowi odróżnienie prawidłowych tkanek i obszarów od tych zmienionych chorobowo.

Uwaga! Są badania, które nie wymagają podania kontrastu. Jeśli masz wątpliwości, czy w badaniu, które planujesz wykonać powinien zostać podany środek kontrastowy, z chęcią rozwiejemy Twoje wątpliwości na naszej infolinii.

Zalecamy, aby pacjenci wstrzymali się od spożywania pokarmów na 5-6h przed rozpoczęciem badania z podaniem środka kontrastowego.

Jeśli pacjent ma jakikolwiek wątpliwości odnośnie negatywnych reakcji środka kontrastowego z lekami, które przyjmuje, powinien zgłosić się do lekarza prowadzącego i ustalić, czy kontrast może zostać podany. Lekarz prowadzący posiada pełną dokumentację dotyczącą historii choroby i jest w stanie ocenić, czy leki zażywane przez pacjenta na stałe mogą wejść w jakąkolwiek negatywną reakcję ze środkiem kontrastowym.

Część badań obrazowych może zostać wykonana bez podania środka kontrastowego. Jednakże istnieje też szereg badań, podczas których podanie kontrastu jest niezbędne, aby osiągnąć maksymalną wartość obrazowania. Jest to wyjątkowo istotne dla uzyskania wiarygodnej diagnozy, bowiem czasami jedynie zastosowanie środka kontrastowego umożliwia uwidocznienie obszarów zmienionych chorobowo. Warto zaznaczyć, że substancje używane jako środki cieniujące, to uznane i stosowane na całym świecie leki, a potencjalna, niezdiagnozowana w pełni choroba może mieć znacznie bardziej negatywne skutki dla stanu zdrowia pacjenta, niż wykonanie badania z użyciem kontrastu.

Nie, kontrast podawany w tomografii komputerowej i rezonansie magnetycznym nie wykazuje promieniotwórczości.

Podanie kontrastu każdorazowo skutkuje wydłużeniem badania. W zależności od badanego obszaru, wydłużenie wynosi od kilku do kilkunastu minut, w porównaniu do badania bez zastosowania środka cieniującego.

Zgodnie z zaleceniami, nie powinno się spożywać alkoholu na 24h przed badaniem i 24h po jego zakończeniu. Alkohol może bowiem prowadzić do odwodnienia organizmu, co w konsekwencji może mieć szkodliwy wpływ na funkcjonowanie nerek i wydalenie przez nie kontrastu.

Nie zaleca się prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania maszyn przez minimum 1h od podania środka kontrastowego. Jest to spowodowane możliwością wystąpienia zawrotów głowy i nudności. W razie złego samopoczucia po badaniu, pacjent nie powinien prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn do momentu ustąpienia objawów.